Mija właśnie 51 lat od GRUDNIA 1970. Wywiad z Henrykiem Mierzejewskim - uczestnikiem tamtych wydarzeń

Zbyszek był młodszy. Zginął mając 18 lat, ja w styczniu miałem skończyć 22 lata. W Stoczni Komuny Paryskiej w Gdyni pracowałem od 1969 roku i jednocześnie uczyłem się w wieczorowym Technikum Budowy Okrętów. W grudniu 1970 roku, po ogłoszeniu przez rząd podwyżek cen na produkty spożywcze, w stoczni gdyńskiej - podobnie jak wcześniej w gdańskiej - zawiązał się w związku z tym strajk. Wyszliśmy ze stoczni do miasta skandując hasła „Chodźcie z nami!”, „Precz z podwyżkami”, czy „Dla Gomułki suche bułki”. Jedyną osobą z miejscowych władz, która zechciała z nami rozmawiać i do tego poparła nasze postulaty był Jan Mariański przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej. Jego wsparcie wprawiło nas niemal w euforię. Kiedy wracaliśmy od przewodniczącego Mariańskiego, spontanicznie stworzyliśmy Komitet Strajkowy, a do ochrony jego członków powołano Milicję Robotniczą. Do tej drugiej zgłosiłem się na ochotnika. Potem rozeszliśmy się do domów. Mieszkałem wtedy przy Kapitańskiej, w hotelu dla uczących się. Tego dnia jednak postanowiłem, że nie będę tam nocował. Pojechałem do domu rodziców mojej narzeczonej Ewy, dziś żony, do Chyloni. Pozwolili mi zanocować u siebie.

Milicja w nocy urządziła obławę na ten hotel. Mieszkali tam młodzi stoczniowcy. Duża grupa pracowników strajkującej stoczni w jednym miejscu. Byli podani jak na tacy, więc na nich padło, to oni mieli oberwać tej nocy za strajk w stoczni „Komuny Paryskiej”. Urządzono im przesłuchania, tzw. ścieżki zdrowia, wywieziono do więzienia w Wejherowie.

Jednego ze spacyfikowanych wtedy kolegów spotkałem 10 lat później. Mówił, że wywieziono go wtedy do Rosji. Do dziś nie wiem, czy to prawda. Po prostu powtarzam, co mówił. W każdym razie nie wolno mu już było wracać na Wybrzeże, pracował na Śląsku i miał zakaz kontaktu z ludźmi od nas. Tamtego wieczoru, 16 grudnia 1970, w domu rodziców Ewy oglądaliśmy wystąpienie Stanisława Kociołka, który wzywał stoczniowców, by następnego dnia wrócili do pracy. Następnego ranka pojechałem z Ewą trolejbusem do Gdyni, zaczynała o 6.00, pracowała w Dalmorze. Jadąc, zobaczyliśmy mijając stocznię szpaler czołgów. W trolejbusie wybuchła panika. Kiedy ją podprowadziłem pod zakład już było słychać strzały. To było tego feralnego czwartku 17 grudnia. Poszedłem w kierunku stoczni i zobaczyłem naprzeciw mnie skrwawiony tłum. Dosłownie: skrwawiony. Ludzie biegli i krzyczeli: „Mordercy!”. Na stacji Gdynia Stocznia tłum wchodził na kładkę między torami, a od strony stoczni padały strzały - wspomina. - Byli zabici, ranni. Rzucaliśmy kamieniami. Z tej bezsiły, złości za strzelanie do ludzi, chcieliśmy walczyć.

Przysłowiowy Janek Wiśniewski nazywał się Zbigniew Godlewski, miał 18 lat. Nie widziałem jego śmierci, usłyszałem tylko słowa: zabili go. Stało się to na ul. Czerwonych Kosynierów, dzisiaj to ul. Morska. Nie znałem go, ani ludzi, z którymi chwilę później wziąłem na ramiona jego ciało. Niosło się go bardzo ciężko, bo martwe ciało jest bezwładne, wyślizguje się z marznących rąk. Dotarliśmy do dworca Gdynia Główna i tam zdecydowaliśmy, że musimy zorganizować coś na kształt noszy, jakąś deskę czy coś takiego. Kolega wystawił drzwi z zawiasów, były to drzwi toalety z baraków stoczniowych, które tam stały. Położyliśmy ciało Zbyszka na nich i ruszyliśmy dalej do miasta. Cały czas był nad nami helikopter, robili nam zdjęcia, zrzucali świece dymne. Do dziś pamiętam, jak ludzie wybiegali ze sklepów na ulice z wiadrami wody, wyłapywali te świece i gasili w tej wodzie. Ktoś przyniósł nam krzyż dla Zbyszka. To właśnie z helikoptera zrobili nam to słynne zdjęcie, jak niesiemy Zbyszka.

Ja to ten ostatni z lewej. Kiedy weszliśmy na ul. Podjazd rozległ się straszny huk, jakby z czołgu strzelili ślepakiem, ale to chyba jednak była petarda. Ten huk tak nas przestraszył, że zostawiliśmy wtedy te drzwi ze Zbyszkiem i uciekaliśmy, gdzie się dało: w bramy, w podwórka, do budynków. Wkrótce potem inni ludzie podnieśli martwego Zbyszka z ziemi i ponieśli go dalej, a pochód ruszył za nimi. Nieśli też zakrwawioną flagę Polski.

W 1980 roku nadal pracowałem w stoczni gdyńskiej. Andrzej Kołodziej wzywał w sierpniu do strajku solidarnościowego ze stocznią w Gdańsku. Dobrze pamiętałem Grudzień ’70 roku, więc się do Andrzeja przyłączyłem. Wkrótce zostałem delegatem do Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, byłem przy podpisywaniu Porozumień Sierpniowych. Zakładałem „Solidarność” w gdyńskiej stoczni i Komitet Budowy Pomników Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni. W grudniu 1981 miałem jechać do Szczecina na spotkanie w sprawie Karty Stoczniowca. Z powodów rodzinnych poprosiłem o zamianę. Za mnie do Szczecina miał ktoś pojechać, a ja za niego miałem uczestniczyć w obradach Komisji Krajowej w Gdańsku. Kiedy 12 grudnia wróciłem do domu koło północy, nawet nie zdążyłem się rozebrać. Zabrali mnie i przewieźli do Strzebielinka. Ale towarzystwo miałem dobre! Był ze mną w celi m.in. późniejszy prezydent Lech Kaczyński.